براساس تقویم، یکصد و هفتاد و سه روز دیگر به مهمترین رویداد سیاسی سال 86، یعنی برگزاری انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی، باقی مانده است.
رویدادی که اهمیت بسیاری برای جناحهای سیاسی کشور دارد. اصلاح طلبان از آن رو به این انتخابات می نگرند که پس از پیروزی نسبی در انتخابات دوره سوم شوراهای اسلامی، مجلس را مهمترین سنگر برای به دست گرفتن قدرت اجرایی کشور می دانند.
آنها که سال 84 قوه مجریه را دو دستی تقدیم رقیب خود کرده بودند، اکنون پشیمان از گذشته درصدند تا با انسجامی قوی تر از انتخابات شوراها بتوانند نیروهای خود را به مجلس بفرستند. اصولگرایان، اما به خوبی می دانند اگر مجلس هشتم در اختیار اصلاح طلبان قرار گیرد دولت نهم نیز به سرنوشتی همانند دولت خاتمی در دوره مجلس پنجم دچار می شود.
بنابراین آنها برای حفظ پیروزیهای گذشته و نجات دولت اصولگرای نهم از برنامه های اصلاح طلبان که زمینه ساز تداوم حضور آنها در قدرت اجرایی خواهد بود، برآنند تا پیروزی مجلس هشتم را به نام خود ثبت کنند.
جناح دیگر اعتدالیون هستند که مشی سیاسی اعتدال و میانه روی را در جامعه ترویج می کنند و از هر گونه تند روی پرهیز دارند. به اعتقاد آنها سکان اجرایی کشور در 10 سال گذشته در اختیار تندروهای اصلاح طلب و اصولگرا قرار داشته و از همین ناحیه ضربه های جبران ناپذیری به کشور وارد شده است.
اصلاح طلبان و اصولگرایان اما این دوره بیشتر بر طبل اعتدالگرایی می کوبند و سعی دارند تا خود را اعتدالگرا نشان دهند، چراکه به خوبی دریافته اند ذائقه مردم چیزی غیر از آن است که خود می اندیشیدند.
البته اصلاح طلبان به دو دسته تقسیم می شوند. یک دسته نیروهای معتدل و خط امامی و دیگری پیشرو. گروه اول در دوره هشت ساله اصلاحات همواره سعی بر آن داشت تا با تاسی از افکار و اندیشه های امام خمینی (ره) خود را شریک برنامه ها و اقدامات گروه دوم نشان ندهد که به یقین می توان آنها را معتدلین اصلاحات دانست.
اما اصلاح طلبان پیشرو که خواسته یا ناخواسته برچسب تندروی و شکست اصلاحات را بر پیشانی خود دارند سعی می کنند تا با تغییر ادبیات و محتوای شعارهای خود دوباره به دل مردم نفوذ کنند. که این تغییر 360 درجه ای براساس اصل سیاست ورزی آنها اتخاذ شده است.
جلسات ائتلاف اصلاح طلبان در تهران به عنوان پایتخت سیاسی کشور هر چند با قدرت، اما با موانعی در درون خود اصلاح طلبان تشکیل می شود.
آنچه که به عنوان مانع بر سر راه اصلاح طلبان مرکز وجود دارد سه دستگی آنهاست. در یک سو، ائتلاف اصلاح طلبان وجود دارد که با محوریت خاتمی و با حضور احزاب عضو جبهه اصلاحات مانند کارگزاران، مشارکت، مجاهدین و همبستگی تشکیل شده و بیشتر داعیه اصلاح طلبی را در سر دارند و تاکنون توجه کمتری به سایر اصلاح طلبان خارج از جبهه کرده اند.
دسته دوم احزابی هستند که در ستاد ائتلاف اصلاح طلبان قرار ندارند مانند مردم سالاری، حزب آزادی ایران و .... این گروه با انتقاد از عملکرد گذشته اصلاح طلبان و اینکه دوباره همین نیروها سکان ائتلاف را در دست گرفته اند، در انتخابات دوره قبل شوراها به عنوان جنبش مردمی اصلاحات اعلام موجودیت کردند و لیستی متفاوت از ائتلاف اصلاح طلبان ارائه دادند.
گروه سوم حزب اعتماد ملی است که او نیز با رویکردی انتقادی نسبت به رفتارهای تند اصلاح طلبان، لیست مختص خود را ارائه داد که بیش از 60 درصد آن با ائتلاف اصلاح طلبان یکسان بود. جالب اینکه در نهایت نامزدهای اصلی ائتلاف اصلاح طلبان که بعضی از آنها در دو لیست دیگر وجود داشتند توانستند به شورای تهران راه پیدا کنند.
در انتخابات پیش رو نیز همین قصه دوباره تکرار شده و اصلاح طلبان تهران در خوش بینانه ترین حالت به سه دسته تقسیم شده اند. اما مشابه جلسات تهران، جبهه اصلاحات استانها نیز پیگیر موضوع ائتلاف هستند.
جبهه اصلاحات استان گلستان قبل از برگزاری انتخابات شوراها پس از یکسال سکوت سیاسی دوباره فعالیت خود را از سر گرفت.
بحث ائتلاف در گلستان با سایر استانها متفاوت است. دلیل اصلی آن هم جو سیاسی حاکم بر استان و تمایل سیاسیون به فعالیتهای بیشتر در این عرصه است. هر چند نباید وجود آیت ا... نورمفیدی به عنوان نماینده ولی فقیه در استان و کسی که مامن اصلاح طلبان است را نادیده گرفت.
چه اینکه خود آیت ا... نیز یکی از روحانیون فعال و شناخته شده در عرصه سیاسی است و سخنان او برای مشتاقان و مریدان وی شیرین و گوارا به نظر می رسد.
یکی دیگر از دلایل رقابت شدید سیاسی در گلستان مربوط به طیف اصولگرایان با محوریت آیت ا... طاهری، نماینده مردم استان در مجلس خبرگان رهبری، می شود. او نیز همانند نورمفیدی مریدان زیادی دارد و هر دو استوانه های نظام در استان هستند.
نورمفیدی و طاهری از گذشته های دور رقیب سیاسی یکدیگر بوده اند و همین رقابت به هواداران آنها نیز سرایت کرده است. نکته قابل توجه درباره ائتلاف اصلاح طلبان گلستان این است که آنها نه در انتخابات شوراها و نه در انتخابات مجلس شورای اسلامی، هیچگاه به ائتلاف نمی رسند.
چه اینکه برگزاری جلسات جبهه اصلاحات شاید به گونه ای حالت نمایشی هم داشته باشد. متاسفانه اصلاح طلبان سنتی، میانه و پیشرو هیچیک یکدیگر را قبول ندارند و چه بسا دیگری را موظف به حمایت از خود می دانند. نگاهی کور و تعصب آمیز که مانع همدلی و یکدستی آنها در دو انتخابات مذکور می شود.
اما آنها در دو انتخابات خبرگان و ریاست جمهوری به استثناء مرحله اول دوره نهم راحت تر با یکدیگر دور یک میز می نشینند و از نامزد نهایی حمایت می کنند. در انتخابات خبرگان قطعا وجود آیت ا... نورمفیدی عامل اصلی وحدت آنها به شمار می رود و در انتخابات ریاست جمهوری مانند دوم خرداد 76 و مرحله دوم دوره نهم به دلیل حمایت همه جانبه سران اصلاحات از خاتمی و هاشمی رفسنجانی، این گزینه ها نیز محل وفاق سیاسیون گلستان قرار گرفتند.
اصلاح طلبان گلستان در جلسات خود تا زمان تعیین معیارها با یکدیگر همراهند، اما زمانی که بحث بر سر مصداقها می رسد هر گروه درصدد حذف معیارها برای قراردادن نام نامزد خود در لیست نهایی است و از همینجاست که اختلافها آغاز می شوند و در نهایت لیستهای مختلف با نامهای متفاوت در آستانه انتخابات سر بر می آورند.
جلسات تشریفاتی و نمایشی جبهه اصلاحات برای حضور در رقابتهای انتخاباتی مجلس هشتم از اواخر سال 85 شروع شد. اما براساس تجربه می توان گفت اصلاح طلبان گلستان در این دوره هرگز به ائتلاف نمی رسند. در دوره قبل شوراها از درون جبهه اصلاحات سه لیست خارج شد.
یکی حزب اسلامی کار و خانه کارگر، دیگری حزب کارگزاران سازندگی و سومی حزب اعتماد ملی، مشارکت، مجاهدین و گروههای پیرامونی آنها که برغم فریادهای کروبی مبنی بر عدم ائتلاف با تندروها، اعتماد ملی گلستان زیر لیستی را امضاء کرد که دبیرکل آنها آن گروهها را تندرو خوانده و از ائتلاف با آنها حذر داشت.
حزب کارگزاران، حزب اسلامی کار و خانه کارگر برای نشان دادن مشی اعتدالی و میانه هرگز در ائتلافی قرار نمی گیرند که در آن مشارکت و مجاهدین قرار دارند. مشارکت و مجاهدین به دلیل شرایط، نامزد معرفی نمی کنند بنابراین باید به سمت یکی از احزاب رفته و با آنها ائتلاف کنند.
آنها چاره ای جز حمایت از نامزدهای اعتماد ملی ندارند ضمن اینکه تجربه شیرین ائتلاف با اعتماد ملی و پیروزی در انتخابات دوره سوم شوراها را در شرایطی کسب کردند که همه نیروهای وفادار به نظام نسبت به آنها حساسیت داشتند.
اما کارگزاران و خانه کارگر و حزب اسلامی کار هم بر سر یک میز نمی نشینند. اعتماد ملی هم که فقط به قراردادن نام نامزدهای خود در لیست سایر گروههای سیاسی می اندیشد به معامله پشت پرده با مشارکت و مجاهدین روی می آورد و در ائتلافی شرکت می کند که مغایر با سیاسیتها و مشی کلی حزب متبوعش است.
این روند در هر دوره از انتخابات شوراها و مجلس قابل پیش بینی است و در انتخابات آینده هم به روشنی و در خوش بینانه ترین حالت قابل تکرار است. یعنی سه لیست: ا- اعتماد ملی، مشارکت و مجاهدین – 2 - کارگزاران سازندگی – 3- خانه کارگر و حزب اسلامی کار. اصلاح طلبان گلستان به دلیل زیاده خواهی در حالی به جدایی و تفرقه تن می دهند که اصولگرایان با کسب تجربه از گذشته تلخ اصلاح طلبان و با محوریت آیت ا... طاهری به ائتلاف نانوشته ای در گرگان دست یافته اند و سعی می کنند این وحدت و انسجام را تا لحظه آخر حفظ کنند.
تجربه گرانبهایی که در اختیار اصلاح طلبان قرار دارد درس عبرتی برای اصولگرایان شده تا بتوانند از هرگونه شکاف در بین خود جلوگیری کنند، اما اصلاح طلبان خود هیچگاه از این تجربه ها عبرت نمی گیرند و فقط بر طبل خودخواهیهای خود می کوبند.
طبلی تو خالی که فقط برای خودشان صدای خوشی دارد. *** به عقیده نگارنده، به عنوان کسی که تجربه فعالیت در اردوگاه اصلاح طلبان را دارد، آنچه که موجب ضربه به نظام و مردم می شود خودخواهیهایی است که از ناحیه افراد تندرو اصلاح طلب و اصولگرا از ابتدای انقلاب تاکنون به آن دامنه زده شده.
بدون شک جمهوری اسلامی ایران دارای قحط الرجال نیست که هر حزب و گروه و جناحی فقط با نگاهی سیاسی به فکر حمایت از نامزدهای حزبی و جناحی خود برای دست یافتن به قدرت باشد. کسب قدرت اگر برای خدمت باشد مفید است، اما اگر برداشتی دیگر از آن شود .... بهترین راه خدمت به نظام و مردم استفاده از نیروهای متعادل سیاسی است. چراکه حمایت از آنها کمترین هزینه را برای کشور به دنبال دارد و روند توسعه در راستای سند چشم انداز 20 ساله راحت تر و با دغدغه کمتر سپری می شود.

ابوذر پورادیب، فعال دانشجویی